اختلال شخصیت نمایشی

خصوصیات عمده این اختلال، توجهطلبی افراطی و آرایش ظاهری برای جلب توجه و همچنین داشتن رفتارهای هیجانی و نمایشی است. حرکات و رفتارهای این افراد در جهت جلب توجه دیگران است و برای اینکار، به هر ابزاری متوسل میشوند از گریه و زاری گرفته تا ایماء و اشارههای نامتعارف و آرایشهای تند. آنان دوست دارند همچون یک بت پرستیده شوند. این افراد با سابقه طولانی جلب توجه و تحسین دیگران به خودشان در ظاهر جذاب و صمیمی و معاشرتی هستند اما معمولاً دیگران آنها را ریاکار و سطحی می انگارند. بعد از برقراری ارتباط معمولاً پرتوقع و بی ملاحظه، خودمحور و در خود فرورفته می شوند بنابراین رفتار عشوه گرانه آنها بیشتر در خدمت هدف جلب توجه است. در حقیقت احساسات و عواطف آنان، متغیر و سطحی است به گونهای که احساسشان پیرامون یک موضوع، مدام از حالتی به حالت دیگر تغییر میکند و از عمق بسیار کمی نیز برخوردار میباشد. این افراد، به این دلیل که از غنای درونی بیبهرهاند و وجود خود را در مهر تأیید دیگران احساس میکنند، افرادی شکننده هستند و اعتماد به نفسشان تا حد معنیداری کاهشیابنده است. آنان برای اینکه مطمئن شوند در چشمانداز دیگران، افرادی بزرگ و محترم هستند، مدام به نظرخواهی از دیگران میپردازند. برای شخصیت نمایشی گرفتن تائیدیه، مثل بقاست. این اختلال در بین زنان، بیشتر از مردان است.
رفتارهای نمایشی این افراد ممکن است بسیار ظریف و تحسینبرانگیز و یا خشن و پرخاشگرانه باشد. بیشتر در جمع و یا مهمانیهای خانوادگی سعی میکنند با انجام حرکات نمادین و نقشبازی، در ذهن دیگران خاطره بکارند. این افراد خودمحوری زیاد دارند یعنی وقتی در مرکز توجه نیستند، ناراحتند و حتی اگر توجه نگیرند مضطرب می شوند. به شدت از تنهایی هراس دارند و اگر مجبور شوند لحظاتی را تنها و بدون همنشین سرکنند، بطور حتم پای تلفن خواهند نشست و با افراد زیادی تماس خواهند گرفت تا سرانجام موفق شوند با یکی دو نفر به صحبت بپردازند و از ترس تنهایی، رهایی پیدا کنند.
با همه چیز بصورت احساسی برخورد می کنند و منطق و دلیل و برهان جزء تصمیم گیری آنها نیست یعنی تصمیم گیریها فقط احساسی است. هنگام نظر دادن پیرامون مسائل یا اشخاص، بسیار اغراقآمیز و خارج از حد متعارف صحبت میکنند. آب وتاب خاصی به موضوع میدهند یا بیشتر از آنچه که هست، بزرگ توصیف میکنند و یا بیش از حد، کوچکنمایی و تحقیر میکنند. فریبندگی جنسی در جاهایی که بیمورد است مثلاً در محل کار یا فروشگاه حال و هوای جنسی و عشوه گری را بوجود می آورند ولی درون خودشان واقعاً نمیدانند دارند چکار می کنند و از نوع واکنش دیگران تعجب می کنند. این افراد با وجود اینکه از نظر سکسی خود را جذاب می کنند ولی این کار را فقط برای گرفتن توجه و جلب کردن دیگران انجام می دهند و در صورت برقراری رابطه جنسی یا از آن لذت نمی برند و یا دچار احساس گناه می شوند. در حقیقت بدنبال رابطه جنسی نیستند. این افراد وقتی نتوانند از زیبایی برای جلب توجه استفاده کنند آنگاه با ابراز بیماریهای جسمانی سعی می کنند از طریق فضای ترحم آن توجه لازم را کسب نمایند.
معمولاً کارهای هنری و با خلاقیت را راحت انجام می دهند ولی کارهای منطقی و تحلیلی را نه. حساسیت بیش از حد نسبت به انتقاد و عدم تائیدیه گرفتن دارند و هر کاری می کنند تا آن تائیدیه را کسب کنند. اگر از آنها انتقاد شود تصور دردی سنگین و حتی خیانت را دارند. تحمل بسیار کمی دارند و در مورد به تاخیر انداختن لذت اصلاً تحملی ندارند.
عقاید این اشخاص به سادگی تحت تاثیر دیگران است و همانگونه که بصورت سطحی این باورها را کسب کردند به سادگی هم آنها را رها می کنند. شخصیت نمایشی همیشه وابسته است و تحمل کسی که به او وابسته شود را ندارد و در نتیجه یا فرزند ندارد یا اینکه از فرزندش به خوبی مواظبت نمی کند. این قبیل افراد، بهگونهای کودکوار وابسته به دیگران هستند. از کمترین استقلال شخصی برخوردارند و به تنهایی قادر به انجام امور خود نیستند، توان تصمیمگیری ضعیفی دارند و همیشه منتظرند که دیگران برای آنان تصمیم بگیرند و البته این ناتوانی به شکل جبران کمبود، نمود مییابد.
جالب است که تیپهای شخصیتی وسواسی و اجباری و تیپ شخصیتی A که می خواهد همه چیز را تحت نظر و کنترل داشته باشد جذب این اختلال شخصیتی می شوند.
هالیندر می گوید رفتارهای نمایشی در جوامعی بیشتر بروز می کند که دخترها را بیشتر تشویق می کنند که بچه و ناتوان مانده و اسباب بازی برای مردها باشند. فشارهای اجتماعی دخترها را بطرف توجه به زیبایی خود می برد و علاقه به عمل جراحی برای زیبایی افزایش پیدا می کند.
رواندرمانی
اختلال شخصیت هیستریک نیز مانند سایر اختلالات روانی، قبل از هر نوع تجویز دارویی، باید از طریق رواندرمانی بررسی و درمان شود. بهترین تکنیک رواندرمانی برای این قبیل افراد، استفاده از فن روان تحلیلی است که از آن طریق، در موقعیتها و زوایای مختلف، از بیمار و رفتارهای او فیلم گرفته میشود، سپس بیمار به همراه روانشناس خود، به تماشای فیلم مینشیند و روانشناس، به آنالیز رفتارها و علائم هشداردهنده بیمار میپردازد. بیمار نسبت به وضعیت خود، بینش پیدا کرده و سپس به مقایسه اوضاع روانی و رفتاری خود با افراد عادی جامعه میپردازد.
دارودرمانی
درمان دارویی، زمانی قابل پیگیری است که در مرحله اول، درمان روانشناختی، جوابگوی مشکل فرد نباشد و دوم اینکه اختلال فرد، با سایر اختلالات روانی همچون اضطراب، شیدایی، افسردگی و... همراه باشد که در این حالت، از قرصهای ضد اضطراب و افسردگی برای مهار رفتارهای تنشی فرد استفاده میشود.